Rozejście mięśnia prostego brzucha, znane jest również jako diastaza mięśni prostych brzucha. Dochodzi do niego głównie u kobiet w ciąży co jest naturalnym stanem fizjologicznym, jednak może również dotyczyć mężczyzn i dzieci. Przyczynami mogą być między innymi: otyłość, nieprawidłowy wzorzec oddechowy, brak aktywności fizycznej. Najważniejsza jest profilaktyka i ustalenie odpowiedniego planu leczenia przez specjalistę fizjoterapii lub terapii uroginekologicznej w przypadku kobiet.
Spis treści
Funkcje mięśni brzucha
Mięśnie ściany jamy brzusznej są podstawową ochroną dla narządów wewnętrznych, a także pełnią ważną funkcję posturalną, poprzez stabilizację odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz miednicy. Uczestniczą w trakcie fazy wydechowej oraz w ruchach zgięcia i rotacji tułowia. W warunkach fizjologicznych harmonijna współpraca mięśni brzucha, optymalna postawa ciała, oddech i wydolne dno miednicy, daje nam świetne warunki dobrej wieloukładowej współpracy.
Czym jest i jak wygląda rozejście mięśnia prostego brzucha ?
Rozejście mięśni prostych brzucha, inaczej DRA (diastasis recti abdominis), to oddalenie dwóch brzegów mięśnia prostego brzucha wzdłuż linii środkowej od normy fizjologicznej ciała. Prawa i lewa część odseparowują się od siebie, związane jest to z funkcjonalną niewydolnością kresy białej/ ściany brzucha.
Mięsień prosty brzucha umiejscowiony jest między dolnymi żebrami i mostkiem a spojeniem łonowym. Kresa biała jest tkanką biegnącą pionowo wzdłuż linii środkowej dzieląc mięsień na dwie części oraz łącząc lewą i prawą część mięśnia prostego brzucha, klatkę piersiową i miednicę.
Przyczyny rozejścia mięśnia prostego brzucha
Rozstęp mięśni brzucha w ciąży jest stanem fizjologicznym i nie należy traktować go jako patologii, ponieważ każda ciężarna ma rozejście mięśni brzucha. Problem pojawia się kiedy po urodzeniu dziecka odległość pomiędzy brzuścami mięśnia pozostaje w oddaleniu od swojej normy fizjologicznej. Największą przyczyną tego, a jednocześnie najbardziej bagatelizowaną jest zła postawa, która nie pozwala na fizjologiczne zmiany, które zachodzą po urodzeniu dziecka.
Rozejście mięśni brzucha może też występować u dzieci i mężczyzn.
Inne przyczyny DRA:
- zbyt słabe lub zbyt mocne mięśnie brzucha (częściej zbyt słabe);
- otyłość lub odchudzanie;
- zła ergonomia codziennych czynności;
- zbyt intensywne ćwiczenia mięśni brzucha i nieprawidłowo dobrane;
- niewydolność tkanki łącznej;
- zabiegi operacyjne w obszarze brzucha;
- nieprawidłowy wzorzec oddechowy;
- nieprawidłowe napięcie mięśniowe.
Czynniki mające wpływ na napięcie tkanek miękkich w tym powięzi i skóry:
- nadmiar stresu;
- zła dieta oraz nawodnienie organizmu;
- nieregularne wypróżnienia;
- zachwiany dobowy cykl hormonalny, nie wysypianie się.
Objawy rozejścia mięśnia prostego brzucha
Rozejście mięśnia prostego brzucha może być przyczyną wielu problemów zdrowotnych. Najczęściej jest to ból kręgosłupa z powodu braku stabilizacji ze strony ściany brzucha. Pojawia się nienaturalny odstęp pomiędzy prawą i lewą częścią mięśnia prostego brzucha, a także charakterystyczny stożek.
U kobiet po ciąży widoczny jest wystający brzuch, który „nie chowa się” mimo włożonej w to pracy.
U osób dotkniętych rozstępem mięśnia brzucha mogą występować objawy towarzyszące takie jak:
- bóle pleców;
- bóle okolicy stawów krzyżowo-biodrowych;
- bóle okolicy okołokrętarzowej;
- ból podczas stosunku;
- różne problemy narządowe;
- nietrzymanie moczu.
Rozejście mięśni brzucha u mężczyzn
Rozstęp mięśni prostych brzucha u mężczyzn najczęściej jest wynikiem otyłości lub radykalnego chudnięcia. Brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia przyczyniają się do powstania otyłości brzusznej. Istotna jest zatem odpowiednia profilaktyka.
Nieleczone rozejście mięśnia prostego brzucha – jakie mogą być skutki?
Skutkami rozejścia mięśnia prostego brzucha mogą być między innymi:
- bóle kręgosłupa;
- wystający brzuch;
- problemy z mięśniami dna miednicy;
- zaburzenia seksualne;
- problemy ze statyką narządów;
- przepukliny w obrębie jamy brzusznej.
Ciąża a rozejście mięśnia prostego brzucha
Rozejście mięśnia prostego w ciąży jest jak najbardziej normalnym stanem fizjologicznym w przypadku kobiet ciężarnych. Kresa rozciąga się wraz z rosnącym brzuchem. Istotne jest aby nie rozciągać jej bardziej niż dziecko potrzebuje.
Ważne, aby kobieta już w ciąży wiedziała jak postępować od 1 dnia po porodzie, aby brzuch wracał do swojej fizjologicznej normy. Dlatego warto wcześniej udać się do terapeutki uroginekologicznej, która zadba o odpowiednią „edukację” w tym zakresie.
Rozejście mięśnia prostego brzucha – ćwiczenia
Ćwiczeń nie należy wykonywać „na własną rękę”. Obowiązkowo należy najpierw skonsultować się z terapeutą uroginekologicznym w celu dobrania indywidualnego programu z ćwiczeniami. Źle dobrane lub wykonywane mogą przynieść więcej szkody, niż pożytku.
Do jakiego lekarza się udać z rozstępem mięśni prostych brzucha?
W przypadkuwystępowania rozejścia mięśnia prostego brzucha należy udać się do terapeuty uroginekologicznego. Po wykonaniu wywiadu zaplanuje on cały proces terapeutyczny zgodny z indywidualnymi potrzebami pacjenta.
Rehabilitacja
Rehabilitacja rozejścia mięśnia prostego po ciąży powinna rozpocząć się już w pierwszej dobie po porodzie, oczywiście z uwzględnieniem ogólnego stanu zdrowia kobiety.
Właściwie dobrana fizjoterapia pozwala na zmniejszenie dolegliwości bólowych, znormalizowanie napięcia w jamie brzusznej oraz przywraca symetryczny wygląd i elastyczność mięśni brzucha. Ważne jest przywrócenie prawidłowego wzorca oddechowego oraz aktywacja i synchronizacja pracy mięśni brzucha. Proces leczniczy może trwać wiele miesięcy (u każdego inaczej, ze względu na cechy osobnicze), dlatego należy uzbroić się w cierpliwość i systematyczność.
Podstawą rehabilitacji jest edukacja pacjenta i później indywidualnie dobrane do ćwiczenia. Uzupełniająco można zastosować także fizykoterapię, głównie elektrostymulację, jednak nie dotyczy to kobiet w ciąży.
Inne metody leczenia
Wspomagająco w procesie leczenia rozejścia mięśnia prostego brzucha stosuje się kinesiotaping, który powoduje zwiększenie przestrzeni pomiędzy skórą a powiezią, dzięki czemu poprawia się przepływ krwi i limfy, wzrasta napięcie tkanek, a w rezultacie przyspiesza się ich regeneracja.
Innym metodą jest zabieg z użyciem technologi Indiba, która oparta jest na zastosowaniu falii radiowej powodującej wzrost temperatury w tkance wpływając tym samym na proces biostymulacji i regeneracji.
W przypadku występowania bardzo dużego rozejścia mięśnia brzucha konieczny może być zabieg operacyjny, jednak to postępowanie musi być poprzedzone pracą terapeutyczną.
Podsumowane
W przypadku wystąpienia rozstępu mięśni brzucha po ciąży istotna jest profilaktyka i postępowanie od pierwszego dnia po porodzie. Indywidualny plan terapeutyczny opracowuje fizjoterapeutka uroginekologiczna.
Bibliografia:
- Dr hab.n.med. D. Szukiewicz ,“Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie”, 2022.
- J. Kmieć-Nowakowska, Diagnozowanie i planowanie procesu terapeutycznego u kobiet z rozejściem mięśni prostych w ciąży i po porodzie, 2017.
- K. Bowman,“Rozejście mięśnia prostego brzucha”, 2018.
- M. Jachacz-Łopata, Rozejście mięśnia prostego brzucha. Terapia kompleksowa. 2019.
