Rozejście spojenia łonowego to stan, w którym dochodzi do nieprawidłowego rozsunięcia kości łonowych, w wyniku czego powiększa się odległość między nimi. U kobiet w ciąży jest wynikiem zmian hormonalnych. Rozejście spojenia łonowego może być również następstwem urazu w obrębie miednicy. Charakterystycznym objawem rozejścia jest ból w okolicy łonowej, problemy z chodem – ból przy obciążeniu jednej kończyny, chód „kaczkowaty”. Jeżeli problem pojawi się należy niezwłocznie zgłosić się do terapeutki uroginekologicznej.
Spis treści
Czym jest rozejście spojenia łonowego ?
Spojenie łonowe stanowi część miednicy, która łączy dwie kości łonowe wyczuwalne na samym dole podbrzusza w okolicy położonej bezpośrednio w okolicy wzgórka łonowego. Występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Powierzchnia kości łonowej pokryta jest chrząstką szklistą. Pomiędzy kośćmi umiejscowiony jest włóknisty krążek międzyłonowy. W górnej części spojenie łonowe stabilizowane jest przez więzadło łonowe górne, zaś od dołu – więzadło łukowate. Prawidłowo zbudowane spojenie łonowe ma dość ściśle połączone kości łonowe – przylegające z obu stron do łączącego je krążka. Rozejście spojenia łonowego jest stanem charakteryzującym się nieprawidłowym rozsunięciem się kości łonowych, w wyniku którego powiększa się odległość między nimi. Towarzyszą temu często dolegliwości bólowe okolic miednicy.
Najczęściej do rozejścia spojenia łonowego dochodzi u kobiet w ciąży w wyniku zmian hormonalnych, jednak może ono być również wynikiem złej postawy oraz przebytego urazu (np. wypadek komunikacyjny, upadek).
Jakie są przyczyny rozejścia się spojenia łonowego ?
W czasie ciąży w organizmie kobiety dochodzi do wielu zmian hormonalnych (tak zwanej „burzy hormonalnej”), w wyniku czego dochodzi do fizjologicznego rozluźnienia więzadeł miednicy, w tym więzadeł spojenia łonowego. Czasami rozchodzące się spojenie łonowe w czasie ciąży może powodować dolegliwości bólowe.
Czynnikiem przyczyniającym się do powstania rozejścia spojenia łonowego jest także zła postawa.
Rozejście spojenia łonowego może również powstać na skutek urazu mechanicznego powstałego na przykład: w wyniku wypadku komunikacyjnego lub upadku. U osób młodych przeważnie dochodzi do takiej sytuacji w przypadku urazów wysokoenergetycznych, na przykład: upadku z dużej wysokości. W tej sytuacji rozejście spojenia łonowego zwykle towarzyszy innym złamaniom w obrębie miednicy. Natomiast u osób starszych może dochodzić do tego uszkodzenia w przypadku urazów z niewielką energią, na przykład: przewrócenie się podczas chodzenia. Wtedy rozejście spojenia łonowego może być jedynym obrażeniem.
Czym objawia się rozejście spojenia łonowego ?
Rozejście spojenia łonowego przeważnie objawia się wzmożonym bólem w okolicy spojenia łonowego. Mapa bólowa obejmuje również promieniowanie bólu do pachwin, dodatkowo dolegliwości nasilają się najczęściej podczas chodzenia po schodach, obracania się na łóżku czy aktywnościach związanych z zwiększoną aktywnością mięśni przywodzicieli. Podobny ból powodują przeciążenia tkanek dookoła miednicy i mogą sprawić mylne wrażenie wystąpienia rozejścia spojenia łonowego.
Rozejście może powstać również na skutek urazu – u tych osób dolegliwości są zazwyczaj bardziej nasilone. Dodatkowo w okolicy spojenia łonowego może pojawić się krwiak i zwiększenie objawów bólowych podczas chodzenia, schylania, czy podnoszenia przedmiotów.
Warto podkreślić, że objawy rozejścia spojenia łonowego mogą być różne u różnych osób i zależą od stopnia rozejścia. W przypadku podejrzenia tego problemu, zaleca się skonsultowanie się ze specjalistą, który postawi właściwą diagnozę i wdroży odpowiednie leczenie.
Rozejście spojenia łonowego w ciąży – jak często występuje ?
Do naturalnego rozejścia spojenia łonowego dochodzi w końcowej fazie ciąży, kiedy organizm kobiety przygotowuje ciało do narodzin dziecka. Badania mówią o częstości występowania od 1/30000 do 1/300 przypadków. [4,5] Wcześniejsze występowanie bólu w tych okolicach nie zawsze musi świadczyć o patologicznym rozejściu, ponieważ źródłem dolegliwości mogą być przeciążenia okolicznych mięśni. Rozejście spojenia łonowego jest dość często diagnozowane w czasie ciąży.
Kiedy rozejście spojenia łonowego jest wskazaniem do cc ?
Poród naturalny przy rozejściu spojenia łonowego nie jest przeciwwskazaniem, jednak decyzje o tym podejmuje lekarz.
Jak sobie radzić z bólem spojenia łonowego ?
W celu złagodzenia objawów bólowych związanych z rozejściem spojenia łonowego należy zgłosić się do fizjoterapeutki uroginekologicznej. Dopasuje ona indywidualnie terapię do potrzeb pacjenta. Ewentualnie jako metodę wspomagającą może wskazać stosowanie odpowiednich pasów na ból spojenia łonowego.
Rozejście spojenia łonowego – diagnostyka
W przypadku podejrzenia wystąpienia rozejścia spojenia łonowego w pierwszej kolejności wykonywane jest badanie palpacyjne przez specjalistę. U kobiet w ciąży zastosowane może być USG, które jest bezpieczne dla płodu. Natomiast u pacjentów po urazach diagnostyka obrazowa rozpoczyna się przeważnie od zdjęć rentgenowskich (RTG), jednak niekiedy konieczne jest wykonanie również pełnego badania tomografii komputerowej miednicy. Dzieje się tak, ponieważ w przypadkach urazowych, oprócz rozejścia spojenia łonowego, dochodzi zwykle do innych uszkodzeń miednicy (np. uszkodzenia stawów krzyżowo-biodrowych, złamania panewki stawu biodrowego), które często nie są widoczne na zdjęciach RTG.
Jakie kroki podjąć po zdiagnozowanym rozejściu się spojenia łonowego ?
Po zdiagnozowaniu rozejścia się spojenia łonowego, istotne jest podjęcie odpowiednich kroków w celu skutecznej opieki i rehabilitacji. Doborem i wdrożeniem właściwego planu leczenia zajmuje się fizjoterapeuta uroginekologiczny. Dostosowuje on rodzaj terapii indywidualnie do pacjenta, tak aby zmniejszyć dolegliwości bólowe i zniwelować napięcie mięśni w obrębie odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz dna miednicy. Ważnym aspektem jest to aby, nie podejmować żadnych działań bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.
Kiedy warto stosować pas uciskowy ?
Użycie pasa uciskowego może zostać zlecone przez fizjoterapeutę uroginekologicznego, jako element uzupełniający terapię. Nie powinno się stosować go na „własną rękę”, ponieważ zbyt mocny ucisk kości spojenia może spowodować pogorszenie stanu, zaś zbyt luźny nie przyniesie żadnego efektu.
Jak zapobiec nawrotom dolegliwości ?
Dolegliwości związane z rozejściem spojenia łonowego mogą nawracać, dlatego bardzo istotna jest profilaktyka. Podczas wizyty u fizjoterapeuty uroginekologicznego przekazywane są informacje odnośnie doboru optymalnych pozycji ciała, a także instruktaż ćwiczeń wzmacniających odpowiednie mięśnie tułowia oraz mięśnie dna miednicy. Niezwykle ważne jest wypracowanie odpowiednich nawyków toaletowych i dbanie o prawidłową postawę ciała. Warto również zachować szczególną ostrożność podczas wykonywania codziennych czynności, tak aby nie doszło do przeciążeń. Istotne jest także dopasowanie aktywności ruchowej, co pozwoli na szybszy powrót do zdrowia.
Kobiety planujące kolejne ciąże, u których wcześniej dochodziło już do rozejścia spojenia łonowego, powinny skonsultować się z fizjoterapeutą w celu zaplanowania programu ćwiczeń wzmacniających mięśnie tej okolicy. W przypadku występowania silnych dolegliwości szczególnie w końcowej fazie ciąży, warto rozważyć zwiększenie ilości odpoczynku. Natomiast w przypadku osób starszych bardzo ważna jest tak zwana profilaktyka upadków, dzięki której uniknąć można poważniejszych urazów w obrębie miednicy.
Podsumowanie
Rozejście spojenia łonowego należy do dość często (szczególnie w okresie ciąży) diagnozowanych jednostek i w większości przypadków leczone jest w sposób zachowawczy. Głównymi objawami jest ból w okolicy spojenia łonowego, pachwin, krocza, stawów biodrowych i napięcie w odcinku lędźwiowym oraz dnie miednicy. W celu postawienia prawidłowej diagnozy należy udać się do specjalisty. Opieka nad pacjentem jest zindywidualizowana i uwzględnia specyficzne potrzeby pacjenta oraz powinna być zgodna z aktualnymi zaleceniami ogólnymi.
Bibliografia
- M. Weremczuk: Postępowanie fizjoterapeutyczne u kobiet z rozejściem spojenia łonowego podczas ciąży i połogu,”Rehabilitacja w Praktyce”, 2019
- S. Juszkiewicz, Model opieki nad pacjentką z rozejściem się spojenia łonowego, 2019
- K. Jonkisz, Opis przypadku ciężarnej z rozejściem spojenia łonowego przyjętej do elektywnego cięcia cesarskiego, 2022
- Robson S.E., Waught J. Medical Disorders in Pregnancy—A Manual for Midwives. Blackwell Publishing; Oxford, UK: 2008. p. 320.
- Yoo J.J., Ha Y.-C., Lee Y.-K., Hong J.S., Kang B.-J., Koo K.-H. Incidence and Risk Factors of Symptomatic Peripartum Diastasis of Pubic Symphysis. J. Korean Med. Sci. 2014;29:281–286. doi: 10.3346/jkms.2014.29.2.281.
